ارزیابی نقش گسترش فعالیت های غیرترازنامه ای بر ریسک و عملکرد بانک ها در نظام بانکی ایران

نظام بانکی ایران اخیرا به سبب ورود بانک های خصوصی به صنعت بانکی کشور، خصوصی شدن بانک های دولتی و تغییر ساختار سرمایه بانک ها، تغییرات ساختاری را تجربه کرده است. این اصلاحات منجر به افزایش رقابت بین بانک ها در صنعت بانکداری ایران شده اند. بنابراین بانک ها برای گسترش نقش خود در بازار استراتژی های متفاوتی را اتخاذ کردند. همچنین با سیاست های بانک مرکزی در تنظیم نرخ سپرده و بهره وام برای همه ی بانک ها، فعالیت های خارج از ترازنامه از اهمیت و الویت بیشتری برخوردار شده اند. فعالیت های خارج از ترازنامه شامل اقلامی مانند اعتبارات اسنادی و ضمانت نامه هاست که به عنوان بخشی از درآمد غیربهره ای تعریف می شود. هدف این تحقیق ارزیابی نقش فعالیت های غیرترازنامه ای در تعیین نقش ستانده بانکی بر ریسک و عملکرد نمونه ای شامل 12 بانک تجاری و تخصصی در ایران طی دوره 88- 1384 می باشد. برای این منظور، از مدل پانل نامتوازن و همچنین مدل مرزی ناپارامتریک برای بررسی اثر لحاظ فعالیت های غیرترازنامه ای بر شاخص های عملکرد و ریسک برای دوره مورد بررسی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد لحاظ فعالیت های غیرترازنامه ای نه تنها سطح عملکرد و ریسک بانک ها را تغییر می دهد بلکه تغییر رتبه بندی بانک ها را طی دوره نیز به دنبال دارد. به طور کلی، نتایج بدست آمده بیانگر تقویت دیدگاه غالب در ادبیات موجود است. از طرف دیگر، عدم توجه به فعالیت های غیرترازنامه ای باعث تفسیر نادرستی از ستانده بانکی و ریسک می شود و ممکن است عملکرد و رتبه بندی بانک ها را به صورت نادرستی برآورد کند.